هفدهمین مصاحبه از مجموعه مصاحبه های طرح ملی نظام سازی قرآنی از سوی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با همکاری موسسه علمی فرهنگی رویش در تاریخ 12/7/97 برگزار شد. این مصاحبه با حضور حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد به عنوان مصاحبه شونده، حجت الاسلام والمسلمین دکتر یوسفی مقدم و دکتر علی سادات به عنوان مصاحبه کننده در محل پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم برگزار گردید.
در ابتدای این مصاحبه حجت الاسلام والمسلمین یوسفی مقدم، دبیر علمی طرح ملی نظام سازی قرآنی پس از ارائه توضیحاتی در خصوص پیشینه ی مصاحبه های انجام شده، ضرورت وجود گفتگو حول موضوع نظام سازی را تاکید کرده و با طرح اولین سوال مصاحبه را آغاز نموده و تعریف نظام سازی را مورد پرسش قرار دادند.
حجت الاسلام والمسلمین اکبرنژاد در پاسخ به این سوال گفت: شروع بحث باید از اینجا باشد که اساسا نظام و نظام سازی چگونه فهم میشود و مقصود ما از نظام چیست؟ یک بار یک نظام تربیتی فقط مورد نظر هست ولی یک بار ما یک نظام تمدنی در نظر داریم که بسیار گسترده است که همه ی ابعاد زندگی انسان را در نظر دارد. در اینجاست که باید دید آیا قرآن نمایی از یک تمدن را ارائه کرده یا نه؟ در بحث تمدنی هم باید مجموعه ی نظامها را در نظر گرفت و روابط آنها با یکدیگر را سنجید. مثلا حضرت امیر(ع) میفرماید تقوا اجازه نمیدهد که من هم مثل معاویه عمل بکنم این یعنی نظام تربیتی من متفاوت با نظام تربیتی معاویه بوده و بر تصمیم گیریهای من تاثیر میگذارد. در موضوعات اقتصادی مشاهده میشود که چون نگاه سیستمی وجود نداشت و تاثیر و تاثرات در نظر گرفته نمیشد در مقابل تمدن غربی وادادگی وجود دارد. فردی که از عقلایی بودن نظام اقتصادی صحبت کرده و میگوید نظام اقتصادی اسلامی و غیر اسلامی نداریم معلوم میشود که او اصلا ذهن شبکه ای و نگاه سیستمی ندارد.
مدیر موسسه فقاهت و تمدن سازی در ادامه افزود:در کتاب کلام فقاهی بحث شده که مباحث سیاسی ، اجتماعی اقتصادی و حتی فلسفی، همگی در ذیل فعل الهی تعریف شده و موضوع فقه هستند. حوزه ی زندگی انسان، در ذیل حوزه صفات فعل الهی تعریف میشود. در این کتاب، خداشناسی فقاهی، انسان شناسی فقاهی مطرح است. مواجهه ی با یک انسان مختار، لذت گرا، پیچیده و... اثرات وحشتناکی در نظام فکری و معرفتی او دارد.
حجت الاسلام یوسفی مقدم در ادامه ی مصاحبه در خصوص روش نشاسی مباحثی را مطرح کردند و مشخصا خواستار تبیین روش استخراج نظام از قرآن کریم شدند.
حجت الاسلا و المسلمین اکبرنژاد در پاسخ به ای سوال گفت: در خصوص مواجهه با قرآن نباید مانند آقای صادقی تهرانی دچار مبالغه شد و عملا در مقابل اخباریها روایات را معطل گذاشت.و نه مانند فقه امروزی که در استفاده در حد شعار باقی مانده و به تعبیر آقای نراقی زمانیکه روایات هست چه نیازی به قرآن وجوددارد؟ نظر میانه اینست که در مواجهه با قرآن نه راه افراط را پی گرفته و نه راه تفریط را طی کنیم. البته اشکالات وارده را هم شنیده و بپذیریم. در مواجهه با قرآن باید کار ویژه قران را یافت. اینکه میزان زکات و .. چقدر باشد کارویژه ی قرآن نیست چون از عهده ی روایت هم بر می آید. کار ویژه ی قرآن اینست که کل دین را مصون از تحریف و ناظر به ابعاد زندگی انسان در 23 سال تبیین کرده است. لذا اعتقاد ما بر اینست که در خصوص نظام سازی اولا نباید از روایت شروع کرد. قرآن تنها مجموعه ایست که که اولا مصون بوده از خطا و ثانیا ناظر به زندگی عینی جامعه بود است. تنها مرجع نظام سازی قرآن است یا به عبارت دیگر کار ویژه ی قرآن اینست که به شما نظام بدهد. به طور مثال نظام خانواده چه نسبتی با خرده نظام های دیگر دارد؟ جایگاه و اولویت این نظام خانواده چیست؟ درون نظام خانواده چه مولفه هایی مطرح است؟قرآن کتابی است که واژه هایش روی حساب و کتاب بوده پس چطور میشود که ساختار این ویزه ها بدون حساب و کتاب باشد؟ اولویت های خداوند را میتوان ازقرآن فهمید و در مقام بسط میشود به عقل و روایت هم رجوع کرد. در نگاه تمدنی به قرآن ما آیات منسوخ به معنای اصطلاح امروزی نخواهیم داشت. لذا با نگاه تمدنی و نظام ساز اگر به قرآن بنگریم یقینا متوجه مباحث تازه و گره گشایی خواهیم شد.

*شایان ذکر است فایل کامل این مصاحبه پس از انجام مراحل ویراستاری در همین پایگاه منتشر خواهد شد.