مقدمه:

مبحث نظام‌سازی در چهار دهة گذشته هيچگاه به اندازه امروز مورد توجه نبوده است. توجه دوبارة به مبحث نظام‌سازی از حدود ده سال پيش با شيب ملايمی در حال اوج گرفتن بوده است. به ويژه درج آن در سند منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1388و استفاده از کليدواژه‌های نظام فرهنگی، نظام علمی ، نظام اقتصادی، نظام حقوقی و مانند آن در اسناد ملی کشور بيش از هر زمان ديگر به چشم می‌خورد. تا آنجا که کميسيون پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور يکی از برنامه‌های ملی اين کميسيون را انجام مطالعات نظام‌سازی قرآن‌بنيان قرار داده است.

يکی از ابعاد مطالعاتی مورد نياز جامعه و نظام اسلامی، کشف و تبيين ادبیات دانشی شکل گيری نظامات جامعه مبتنی بر معارف قرآن کريم است.

از اين پژوهش‌ها به مطالعات نظام سازی قرآنی تعبير می‌شود. مطالعات نظام‌سازی قرآنی مجموعه مطالعاتی است که منجر به طراحی، بازطراحی، اصلاح و ارتقاء نظام‌های اقتصادی، اجتماعی، سياسی و فرهنگی و خرده نظام‌های آن مبتنی بر مفاهيم و معارف قرآنی می شود.

 در حال حاضر بسياری از مطالعات در حوزه های علوم و معارف قرآنی در قالب تحقيقات بنيادی در مراکز حوزوی و دانشگاهی انجام می‌شود که می‌تواند با اتخاذ رويکرد مناسب به عنوان حلقه‌هایی از مجموعه و سلسله به هم پيوسته مطالعات نظام سازی قرآنی محسوب شود؛ اما به دليل فقدان یک نگاه نیاز محور، نظام ساز و ساخت یافته، این موضوع پر اهمیت جايگاه شايسته خود را پیدا نکرده است. هدف اصلی از مطالعات نظام سازی قرآنی، کشف نظام، تبیین و اجرای و در نهایت حاکميت روح قرآن بر نظام‌های فرهنگی، اقتصادی، سياسی و اجتماعی کشور و خرده نظام‌های آنها است.

در راستای دستیابی به این هدف ، گام مقدماتی انجام مصاحبه‌های علمی و برگزاری نشست¬های تخصصی مقرر گردید. که بر اساس آن گردآوری ،تبیین و تحلیل آراء اندیشمندان عرصه‌های مرتبط با موضوع نظام‌سازی قرآنی شکل خواهد گرفته و زمینه سازی همایش ملی توسعه مطالعات نظام سازی قرآنی فراهم خواهد آمد.
 

اهداف:

1) شناسایی پژوهشگران و آثار برجسته عرصه نظام سازی قرآنی ؛

2) تضارب آراء ، بیان چالش¬ها و اخذ پاسخ¬ها درباره مسائل نظام سازی قرآنی؛

3) تجمیع و سامان¬بخشی به نظرات علمی مصاحبه¬شوندگان و ارائه¬دهنگان این عرصه ؛

4) تبیین و بسط مفهوم نظام سازی قرآنی؛

5) زمینه سازی تولید دانش نظام¬سازی بر مبنای معارف قرآنی؛

6) تولید مجموعه آثار فاخر در زمینه دانش نظام¬سازی قرآنی؛

7) زمینه سازی برگزاری همایش ملی نظام سازی قرآنی.
 

ضرورت :

با توجه به نیاز به تولید دانش و ضعف ادبیات علمی در عرصه مطالعات نظام سازی قرآنی و وجود ابهامات در مفهوم و گستره مسائل پیرامونی، لازم است در گامی مقدماتی با استفاده از دانش شفاهی و تضارب آراء ،آغاز یک حرکت علمی در مسیر تولید دانش مذکور زمینه¬سازی گردیده، تا از این طریق دست¬یابی به اهداف کلان مطالعات نظام سازی قرآنی تسهیل گردد .

مجموعه مطالعات انجام شده در ارتباط با برگزاری مطالعات شفاهی نظام سازی قرآنی در بخش مصاحبه و نشست علمی شامل موارد ذیل می باشد:

1. شناسایی اساتید و نخبگان مرتبط با نظام سازی

2. شناسایی منابع و آثار منتشر شده مرتبط با نظام سازی

3. طرحهای مطالعاتی همسو و مرتبط با نظام سازی

4. شناسایی پژوهشکده های مرتبط با نظام سازی

5. شناسایی همایش های همسو مباحث نظام سازی

6. شناسایی دوره های تخصصی دانش افزایی مرتبط با نظام سازی‌

7. مطالعات حوزه ی نظامهای موجود

8.  انجام مصاحبه هاو نشست های تخصصی و  پیش مطالعات مصاحبه ها

9-خروجی های نظام سازی

پروژه ملی توسعه نظام سازی قرآنی طی حکمی از سوی مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور به حجت الاسلام والمسلمین یوسفی مقدم رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن به عنوان مدیر برنامه ملی توسعه مطالعات نظام سازی قرآنی واگذار شد.