در راستای اجرای طرح ملی نظام سازی قرآنی، پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با همکاری موسسه علمی فرهنگی رویش مصاحبه ای علمی با حضور دکتر توکلی عضو هیئت علمی موسسه علمی پژوهشی امام خمینی (ره) در  برگزار کرد.
این مصاحبه با حضور حجت الاسلام دکتر یوسفی مقدم، دکتر شیعی در محل پژوهشکده ی فرهنگ و معارف برگزار گردید.
دکتر محمد جواد توکلی در این مصاحبه گفت: مطالعات اقتصادی در حوزه های معرفت شناسی اقتصاد و اقتصاد اسلامی دچار ضعف های اساسی است.گاهی اوقات واژگانی که استفاده می کنیم که واژگان خیلی دقیقی نیستند.واژه ای که ما از شهید صدر اقتباس کرده ایم وازه ی مکتب اقتصادی است. اخیرا مقاله ای توسط اینجانب در موضوع بازخوانی هویت علم اقتصادی از نگاه شهید صدر که در مجله ی روش شناسی علوم انسانی هم چاپ شده است. شهید صدر از وازه ای به نام مذهب اقتصادی استفاده کرده است که ما به مکتب اقتصادی ترجمه اش کرده ایم ولی آن چیزی که شهید صدر منظورش بود با این واژه از بین رفته است.
وی در توضیح این مطلب افزود: در مفهوم مکتب اقتصادی از یک نوع دستگاه فکری اقتصادی صحبت میکنیم در حالیکه شهید صدر از وازه ی مذهب اقتصادی استفاده کرده است. این مسئله قابل تامل است. وقت تعاریف شهید صدر را می بینیم مشخص نیست که آیا شهید صدر منظورش از مذهب اقتصادی چیزی مثل اقتصاد هنجاری است که در حوزه ی باید و نباید ها حرف میزند؟ یا اینکه در مقابل علم اقتصاد قرار دارد که از هست و نیست صحبت می کند یا اینکه مرادش چیز دیگری است؟ در تعریف شهید صدر از مذهب یک پارادوکسی وجود دارد.
عضو هیئت علمی موسسه ی پژوهشی امام خمینی (ره) در ادامه افزود: شهید صدر معتقد است اگر ما بخواهیم علم اقتصاد اسلامی داشته باشیم باید ابتدا مذهب اقتصادی در جامعه پیاده شده باشد. با توجه به مطلب مذکور، این سوال مطرح میشود که اگر مذهب اقتصادی روشی برای حل مشکلات اقتصادی است برای پیاده کردن آن قاعدتا نیاز به علم اقتصاد وجود دارد. چون باید دانسته شود که در جامعه، روابط چطور شکل میگیرد؟ اگر ما بخواهیم مذهب اقتصادی را پیاده بکنیم نیاز به علم اقتصاد داریم و علم اقتصاد هم به گفته ی شهید صدر منوط به اینست که مذهب اقتصادی محقق شده باشد که البته این یک نوع پارادوکسی خواهد بود.
وی در ادامه گفت: بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، منظور شهید صدر از مذهب اقتصادی اولا مکتب نیست، چرا که مکتب عام تر از مذهب و علم است ثانیا عمده ی منظور شهید ساختارهای اقتصادی است. ساختار مطلوب باید از دل کتاب و سنت استخراج شود، که میتوان از عنوان اقتصاد تدبیر ساختاری برای آن استفاده کرد. قبل از اینکه بخواهیم وارد دانش اقتصاد بشویم خصوصا بحث نظام سازی در عرصه ی اقتصاد بشویم، باید اول روشن کنیم که ما چجور ساختار بندی خواهیم کرد؟ ساختار کنونی جامعه را می پذیریم یا نه؟اگر نمی پذیریم ساختار بدیل چیست ؟ به نظرم شاید یکی از نقاط ضعف 40 ساله ای که بعد از انقلاب این بود که ما در این ساختارها خیلی تاثیر نکردیم. یعنی مثلا گفتیم که خب آیا شما ساختار دولتی را می پذیرید گفتیم حالا تا حدودی دولتی تا حدودی خصوصی تا حدودی تعاونی ولی خیلی حد و مرزهای اینها را مشخص نکردیم. در کشور ما ساختار بانک را به رسمیت شناخته شد و در درونش یک بانک داری اسلامی به کمک عقود اسلامی بر آن پیچ شد. در حالی که توجه نشده که این ساختار بانکی رفتار ساز و کارکرد ساز است.
*لازم به توضیح است متن کامل این مصاحبه پس از پیاده سازی و طی مراحل ویراستاری در این پایگاه منتشر خواهد شد.